ការវិភាគពេញលេញនៃដំណើរការទិញផ្ទះនៅប្រទេសកម្ពុជា,ពន្ធនិងថ្លៃសេវានៅដំណាក់កាលផ្សេងៗ។សម្រាប់វិនិយោគិនគប្បីត្រូវអានអត្ថបទនេះទុកជាចំណេះដឹង។

ជាមួយនឹងការកើនឡើងនៃទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍កម្រិតនៃការវិនិយោគត្រូវបានធ្លាក់ចុះហើយមនុស្សកាន់តែច្រើនបានចូលរួមជាមួយក្រុមអ្នកទិញអចលនទ្រព្យនៅបរទេស។ ប្រទេសកម្ពុជាបានក្លាយជាការវិនិយោគលើអចលនទ្រព្យដែលកំពុងលេចធ្លោដោយសារគុណប្រយោជន៍នៃតម្លៃផ្ទះទាបពន្ធនិងថ្លៃសេវាការទិញគ្មានដែនកំណត់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនទ្រព្យជាអចិន្រ្តៃយ៍និងទ្រព្យសកម្មដុល្លារអាចយកជាគោលដៅបាន។

ទីមួយបរិយាកាសវិនិយោគនៅប្រទេសកម្ពុជាមានភាពងាយស្រួលហើយជនបរទេសត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យទិញលំនៅដ្ឋាន។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១០ ប្រទេសកម្ពុជាបានអនុម័តច្បាប់ជនបរទេសកាន់កាប់សិទ្ធិអចលនទ្រព្យដែលអនុញ្ញាតឱ្យជនបរទេសដែលមានអាយុលើសពី ១៨ ឆ្នាំអាចទិញនិងលក់អចលនទ្រព្យដោយសេរី   ពួកគេត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យទិញនិងលក់នៅអគារខ្ពស់ ៗ ចាប់ពីជាន់ទី ២ និងទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដូចគ្នានិងទទួលបានសិទ្ធិកាន់កាប់ជាអចិន្រ្តៃយ៍ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋកម្ពុជា។

ការរឹតត្បិតលើការទិញមានតែមួយគត់៖ គោលនយោបាយរបស់ប្រទេសកម្ពុជាចែងថាជនបរទេសមិនអាចទិញដីធ្លីនិងវីឡានៅប្រទេសកម្ពុជាដោយឈ្មោះផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេឡើយ ដូច្នេះជនបរទេសមិនអាចទិញលំនៅឋាននៅជាន់ទីមួយបានទេហើយពួកគេអាចកាន់កាប់សិទ្ធិអចលនទ្រព្យនៅជាន់ទី ២ ឬខ្ពស់ជាងនេះពោលគឺពួកគេនឹងចុះឈ្មោះសិទ្ធិអចលនទ្រព្យដោយគ្មានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លី។ សិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីដែលមានលិខិតបញ្ជាក់ដីធ្លីត្រូវបានកំណត់ចំពោះប្រជាជនកម្ពុជា។

១.ដំណើរការទិញផ្ទះនៅប្រទេសកម្ពុជា

មានជំហ៊ានធំ ៗ ចំនួន ៦ ក្នុងការទិញផ្ទះរួមមាន ទី១ការជ្រើសរើសផ្ទះ ទី ២ការដាក់ប្រាក់កក់ ទី ៣ការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង ទី ៤ ការបង់មុន ទី ៥ចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចសន្យា និងទី៦ការផ្ទេរលំនៅដ្ឋាន។

ដំបូងត្រូវជ្រើសរើសគេហដ្ឋានបន្ទាប់មកបង់ប្រាក់តម្កល់។ ជាធម្មតា ៣០០០ ដុល្លារអាមេរិក។

ទីពីរ ប្រើប្រាស់លិខិតឆ្លងដែនដើម្បីចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងទិញផ្ទះហើយជ្រើសរើសគម្រោងបង់ប្រាក់។ ម្ចាស់គម្រោងជាទូទៅផ្តល់ជូននូវជម្រើសបង់ប្រាក់ជាច្រើនរួមទាំងការបង់ប្រាក់ផ្ដាច់ឬបង់រំលស់។ (ផែនការបង់រំលោះរយៈពេលមួយឆ្នាំ៖ បង់មុន ៣០ ភាគរយ; បង់ ១៥ ភាគរយរៀងរាល់ ៣ ខែ， មានន័យថា ៤ ដងក្នុងមួយឆ្នាំសរុប ៦០ ភាគរយ; ១០ ភាគរយត្រូវការបង់ផ្ដាច់នៅពេលផ្ទះកំពុងធ្វើការផ្ទេរ)

ទីបី ការបង់មុន៖ ជាធម្មតាការបង់មុនចាំបាច់ត្រូវបង់ក្នុងរយៈពេលមួយសប្តាហ៍អត្រាការទូទាត់ធ្លាក់ចុះចន្លោះពី ៣០% -៥០% ។

ទីបួន អ្នកទិញត្រូវចុះកិច្ចសន្យាលក់និងឯកសារផ្សេងៗទៀត។

ទីប្រាំជាមួយនឹងការបញ្ចប់គម្រោងហើយទឹកប្រាក់នៅសល់ត្រូវតែបង់។ (ជាទូទៅ ១០ ភាគរយដោយការបង់រំលស់) ។

ទីប្រាំមួយ បន្ទាប់ពីការប្រគល់គម្រោងរួច ម្ចាស់គម្រោងនឹងអនុវត្តលិខិតបញ្ជាក់សិទ្ធិលើអចលនទ្រព្យដែលជាធម្មតាចំណាយ ៦-៨ ខែ ឬ មួយឆ្នាំ។

២.ព័ត៌មានលម្អិតអំពីពន្ធនិងថ្លៃដែលត្រូវបង់នៅប្រទេសកម្ពុជាមានដំណាក់កាលផ្សេងៗគ្នា

១.ដំណាក់កាលទិញ

ថ្លៃប្ដូរឈ្មោះ៖ អ្នកអាចប្តូរឈ្មោះរបស់អ្នកបាន មុនពេលប្លង់រឹងដំណើរការរួចរាល់។ ការចំណាយគឺ ៥០០-១០០០ ដុល្លារ។

ថ្លៃលើមេធាវី ៖ អ្នកទិញត្រូវបង់ប្រហែល ៣០០-៥០០ ដុល្លារ។

២.ដំណាក់កាលកាន់កាប់

ពន្ធលើប្រតិបត្តិការផ្ទះ៖ ត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថាពន្ធលើការចុះបញ្ជីពន្ធប្រថាប់ត្រា ពន្ធអាករ ពន្ធផ្ទេរ ,ពន្ធប្រថាប់ត្រាត្រូវបង់ចំនួន ៤% នៃតម្លៃផ្ទះសរុប បង់តែមួយដង។ពន្ធនេះគឺសម្រាប់តែប្លង់រឹងប៉ុណ្ណោះ។ មានតែលំនៅដ្ឋានដែលមានលិខិតបញ្ជាក់ប្លង់រឹងប៉ុណ្ណោះដែលនឹងត្រូវគិតថ្លៃ។ លំនៅដ្ឋានដែលមានប្លង់ទន់នឹងមិនត្រូវបានគិតថ្លៃទេ។

វិធានការចុងក្រោយរបស់ប្រទេសកម្ពុជាចង្អុលបង្ហាញថាចាប់ពីខែកុម្ភៈឆ្នាំ ២០២០ ដល់ខែមករាឆ្នាំ ២០២១ ផ្ទះដែលមានតម្លៃសរុបតិចជាង ៧ ម៉ឺនដុល្លារត្រូវបានរួចផុតពីពន្ធនេះ។វិធានការនេះគឺសម្រាប់តែអ្នកអភិវឌ្ឍន៍អចលនទ្រព្យដែលបានចុះឈ្មោះជាមួយក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុឬការិយាល័យហិរញ្ញវត្ថុខេត្តប៉ុណ្ណោះ។

ពន្ធលើអចលនទ្រព្យ៖ ពន្ធលើទ្រព្យសម្បត្តិឬពន្ធលើអចលនទ្រព្យ។ បន្ទាប់ពីប្រគល់ផ្ទះរួចបង់ ០,១% នៃតម្លៃផ្ទះសរុបជូនក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ។តម្លៃមិនមែនជាតម្លៃទីផ្សារទេ។ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុនឹងកំណត់តម្លៃអចលនទ្រព្យយោងតាមល័ក្ខខ័ណ្ឌដូចជាប្រភេទផ្ទះ ទីតាំង កម្ពស់និងអាយុកាលរបស់សំណង់។

ពន្ធលើអចលនទ្រព្យ = តម្លៃអចលនទ្រព្យសរុប * ៨០% - ១០០លានរៀល) * ០,១%

គោលការណ៍នេះត្រូវបានចេញផ្សាយនៅខែឧសភាឆ្នាំ ២០១១ ។ ម្ចាស់ដីឬម្ចាស់ផ្ទះមានទំនួលខុសត្រូវពន្ធលើទ្រព្យសម្បត្តិណាមួយដែលមានតម្លៃជាង ១០០ លានរៀល (ប្រហែល ២៥,០០០ ដុល្លារអាមេរិក) ដោយមានអត្រាពន្ធ ០,១% និងត្រូវបង់ពន្ធជាប្រចាំឆ្នាំ។

ពន្ធជួល៖ ក៏ត្រូវបានគេហៅថាពន្ធលើប្រាក់ចំណូលជួល។ ប្រសិនបើលំនៅដ្ឋានត្រូវបានទិញសម្រាប់ជួលវាត្រូវបង់ពន្ធនេះ។ ពលរដ្ឋកម្ពុជាឬជនបរទេសដែលស្នាក់នៅ (មានរយៈពេលជាង ១៨២ ថ្ងៃនៃការស្នាក់នៅ) បង់ពន្ធ ១០ ភាគរយនៃចំណូលពន្ធលើការជួល។ ជនបរទេសដែលមិនមែនជានិវាសនជន (ក្នុងរយៈពេល ១៨២ ថ្ងៃ) បង់ ១៤% នៃពន្ធលើប្រាក់ចំណូលជួលនិងបង់ប្រចាំខែ។