តើនឹងមានអ្វីកើតឡើងនៅពេលដែលសហភាពអឺរ៉ុបប្រកាសអំពីការដក EBA នៅក្នុងផ្នែកមួយចំនួន?

កាលពីម្សិលមិញប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៍មានកម្ពុជាបានចេញផ្សាយព័ត៌មានធំ ៗ ។ សហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបបានប្រកាសជាផ្លូវការនូវលទ្ធផលនៃការដកហូតសិទ្ធិ EBA ហើយសំរេចចិត្តលុបចោលការអនុគ្រោះពន្ធមួយចំនួនសំរាប់ EBA នៅប្រទេសកម្ពុជា។

សេចក្តីសម្រេចចិត្តមានន័យថាចាប់ពីខែសីហាក្នុងឆ្នាំនេះសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបនឹងដាក់ពន្ធលើការនាំចូលចំនួន ១,១ ពាន់លានដុល្លារលើប្រទេសកម្ពុជាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងសម្លៀកបំពាក់ស្បែកជើងនិងរាល់ផលិតផលទេសចរណ៍និងស្ករ។

យោងតាមគណៈកម្មការអឺរ៉ុបការដកខ្លួនចេញនៃដំណើរការ EBA ត្រូវបានផ្តួចផ្តើមឡើងដើម្បីបង្ហាញពីការព្រួយបារម្ភរបស់សហភាពអឺរ៉ុបអំពីសិទ្ធិមនុស្សនិងសិទ្ធិការងាររបស់ប្រទេសកម្ពុជា។

ចាប់តាំងពីខែកុម្ភៈឆ្នាំ ២០១៩ សភាអ៊ឺរ៉ុបបានចាប់ផ្តើមជាផ្លូវការនូវរយៈពេល ១៨ ខែនៃដំណើរការពិនិត្យឡើងវិញដោយមិនគិតពន្ធលើទំនិញ "អ្វីៗទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធ" (EBA) ទៅកាន់ប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីសំរេចថាតើត្រូវលុបចោលការអនុគ្រោះពន្ធ  ពាក្យ"សហភាពអ៊ឺរ៉ុប" EBA "និងផ្សេងទៀត ក្លាយជាប្រធានបទដែលប្រជាជនកម្ពុជាយកចិត្តទុកដាក់បំផុត។ តើការដករបស់សហភាពអឺរ៉ុបនឹងមានឥទ្ធិពលអ្វីមកលើកម្ពុជា? តើឥរិយាបទនិងវិធានការណ៍អ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអនុវត្ត? សូមតាមដានទាំងអស់គ្នា។

EBA សំដៅទៅលើការអនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្មដែលផ្តល់ដោយសហភាពអឺរ៉ុបដល់ប្រទេសកម្ពុជាដែលត្រូវបាន“ បន្ធូរបន្ថយពន្ធលើកលែងតែអាវុធ” ។ វាផ្តល់នូវការចូលដំណើរការដោយមិនគិតពន្ធកូតាទៅទីផ្សារអឺរ៉ុបសម្រាប់ផលិតផលទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធនិងគ្រាប់រំសេវ។

*ទីមួយការដកការអនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្ម EBA នឹងប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានិងការងាររបស់កម្មករ។

យោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកចេញផ្សាយក្នុងខែឧសភាឆ្នាំ ២០១៩ ការបាត់បង់ EBA នឹងកាត់បន្ថយការនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅកាន់អឺរ៉ុបត្រឹម ៥១៤ ដុល្លារទៅ ៦៥៣ លានដុល្លារ។ ផលប៉ះពាល់សំខាន់បំផុតគឺពន្ធនាំចូលនឹងត្រូវដំឡើងពី ០ ទៅ ១៦% ក្នុងឧស្សាហកម្មស្បែកជើងនិង ១២% ឧស្សាហកម្មកាត់ដេរត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងកាត់បន្ថយការនាំចេញ ៥១០ លានដុល្លារ។

ប្រព្រឹត្តកម្មដោយ EBA បាននាំមកនូវឱកាសអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចដល់ប្រទេសកម្ពុជាហើយរោងចក្របរទេសមួយចំនួនធំបានចូលមក។ បន្ទាប់ពីត្រូវបានដកហូតវានឹងមិនត្រឹមតែជះឥទ្ធិពលដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិប៉ុណ្ណោះទេថែមទាំងប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនក្នុងតំបន់ផងដែរ។ ប្រតិកម្មខ្សែសង្វាក់ដែលនាំមកដោយវាទំនងជាបណ្តាលឱ្យកម្មកររោងចក្រកាត់ដេរ ៤០ ភាគរយនិងកម្មកររោងចក្រស្បែកជើង ២០ ភាគរយបាត់បង់ការងារ។

លើសពីនេះទៀតដោយសារផលប៉ះពាល់នៃជំងឺរលាកសួតវីរុស ណូវែល កូរ៉ូណា ធ្វើឲ្យមានការផ្អាកនៅរោងចក្រវាយនភ័ណ្ឌចិនដែលបាននាំឱ្យមានការខ្វះខាតវត្ថុធាតុដើមនៅកម្ពុជា។ រោងចក្រខ្លះត្រូវបានបង្ខំឱ្យបិទឬបណ្តេញកម្មករដែលជារឿងមិនល្អទៅ ៗ សម្រាប់កម្មករខ្មែរ។

*ចំណុចទីពីររ ការដកនេះនឹងជំរុញឱ្យកម្ពុជាកាន់តែឃ្លាតឆ្ងាយពីសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបនិងខិតទៅជិតប្រទេសចិនកាន់តែខ្លាំង។

នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅថ្ងៃទី ១០ ខែកុម្ភៈលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែនបានប្តេជ្ញាថាប្រសិនបើសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបសំរេចលុបចោលផែនការអនុគ្រោះ EBA របស់កម្ពុជានោះលោកនឹងតស៊ូវិញ។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុនសែនបានសង្កត់ធ្ងន់ថាលើបញ្ហា EBA នេះកម្ពុជានឹងមិនចុះចូលសម្ពាធពីសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបហើយនឹងរក្សាសន្តិភាពស្ថិរភាពនិងអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន។

ប្រទេសកម្ពុជាក៏មានផែនការជំនួសដែរហើយប្រសិនបើ EBA ត្រូវបានលុបចោលនោះវានឹងបន្តធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុបផ្សេងទៀត។ ទោះបីវិធានការនេះនឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាឃ្លាតឆ្ងាយពីសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបក៏ដោយក៏វាក៏នឹងមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយចិនដែរ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសង្ឃឹមថានឹងចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយប្រទេសចិនឱ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាននិងប្រើប្រាស់ទីផ្សារដ៏ធំរបស់ប្រជាជនរាប់ពាន់លាននាក់របស់ចិនដើម្បីដោះស្រាយការខាតបង់។

*ចំំណុចទីបី វានឹងជះឥទ្ធិពលដល់ការអភិវឌ្ឍនយោបាយរបស់ប្រទេសកម្ពុជារួមទាំងសក្តានុពលក្នុងការផ្លាស់ប្តូរអាជីពនយោបាយរបស់លោកសមរង្ស៊ី។

លោកសមរង្ស៊ីមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជាដែលប្រើ EBA ជាអ្នកចរចារនយោបាយបានស្នើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំជាអតីតស្នូលដោយប្រើ EBA ជាអ្នកចរចារនយោបាយបានស្នើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុញ្ញាតឱ្យអតីតសមាជិកស្នូលនៃគណបក្សសង្រ្គោះជាតិរួមទាំងរូបលោកផងដែរត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជានិងស្តារប្រតិបត្តិការគណបក្សរបស់ខ្លួនឡើងវិញ។ លោកក៏បានអំពាវនាវឱ្យប្រជាជនទទួលយកទណ្ឌកម្មរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុនសែននិងព្យាយាមឱ្យអស់ពីសមត្ថភាពដើម្បីរក្សា EBA និងឆ្នាំងបាយរបស់កម្មករខ្មែរចំនួន ៨០០.០០០ នាក់។ នៅពេលនេះសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបបានលុបចោលការអនុគ្រោះពន្ធ EBA មួយចំនួននៅកម្ពុជាដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនកម្ពុជារាប់លាននាក់ដែលនឹងប្រឈមនឹងសម្ពាធដ៏ច្រើនលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។

**ឥរិយាបថរបស់កម្ពុជាឆ្ពោះទៅរកការដក EBA និងចាត់វិធានការ

កាលពីថ្ងៃទី ១១ ខែធ្នូ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ជាថ្មីអំពីជំហររបស់ប្រទេសកម្ពុជាដែលនឹងមិនប្រើអធិបតេយ្យភាពជាតិសម្រាប់ជំនួយឬចំណូលពាណិជ្ជកម្មណាមួយឡើយ។ លោកក៏បានមានប្រសាសន៍ថាសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបនឹងលុបចោលការអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់កម្ពុជាក្នុងពេលឆាប់ឬក្រោយមក។ នៅឆ្នាំ ២០២៥ ឬ ២០២៦ EBA នឹងផុតកំណត់ដោយស្វ័យប្រវត្តិបន្ទាប់មកទំនិញនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅកាន់សហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបនឹងត្រូវបង់ពន្ធ។

នៅពេលជាមួយគ្នានេះលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន បានថ្លែងថាការដកពន្ធលើគោលនយោបាយអនុគ្រោះនៃ EBA ដែលនឹងមានឥទ្ធិពលតិចតួចលើការនាំចេញរយៈពេលវែងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ទោះបីជាការនាំចេញរយៈពេលខ្លីនឹងត្រូវបានរងផលប៉ះពាល់, វានឹងមិនប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទាំងស្រុង។ គូសបញ្ជាក់ថាចំណូលជាតិរបស់កម្ពុជាមិនមែនបានមកពីការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់នោះទេប៉ុន្តែបានមកពីពន្ធគយនិងពន្ធលើការនាំចូលផលិតផល។ "

សហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបបានលុបចោលការអនុគ្រោះពន្ធ EBA មួយចំនួននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលបណ្តាលឱ្យការនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅកាន់សហភាពអ៊ឺរ៉ុបរួមមានផ្នែកខ្លះនៃផលិតផលមានសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើងនិងផលិតផលសម្រាប់ការធ្វើដំណើរ ស្ករសនិងឧស្សាហកម្មដទៃទៀត។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចាត់វិធានការសកម្មចាប់តាំងពីសភាសហភាពអឺរ៉ុបបានចាប់ផ្តើមដំណើរការត្រួតពិនិត្យច្បាប់គ្មានពន្ធ EBA របស់ប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីសំរេចថាតើត្រូវលុបចោលការអនុគ្រោះពន្ធឬយ៉ាងណា។ នៅខាងក្នុងតាមរយៈវិធានការដូចជាការកាត់បន្ថយថ្លៃដើមដឹកជញ្ជូននិងកាត់បន្ថយថ្ងៃឈប់សម្រាកបុណ្យជាតិដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ក្រុមហ៊ុននិងជំរុញការអភិវឌ្ឍពាណិជ្ជកម្មពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយបរទេសយ៉ាងសកម្មស្នើសុំជំនួយពីប្រទេសដទៃទៀតនិងដោះស្រាយការលំបាកនាពេលបច្ចុប្បន្នដែលពាណិជ្ជកម្មបរទេសជួបប្រទះ។

១. ធ្វើជំនួញផ្នែកធនាគារលើចក្រភពអង់គ្លេសដើម្បីកែប្រែស្ថានភាព។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុនសែនបានបង្ហើបថាបន្ទាប់ពីសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបបានលុបចោលការអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់កម្ពុជានោះកម្ពុជាពិចារណាផ្លាស់ប្តូរការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើការនាំចេញទៅចក្រភពអង់គ្លេសព្រោះចក្រភពអង់គ្លេសបានបង្ហាញថាខ្លួននឹងដកខ្លួនចេញពីសហភាពអឺរ៉ុបហើយអង់គ្លេសបាននាំចូលបន្ថែមទៀត ផលិតផលកម្ពុជាជាងប្រទេសដទៃទៀតនៅអឺរ៉ុប។

២- សេចក្ដីរំពឹងថាចិននឹងផ្តល់ជំនួយតាមរយៈស្ថានភាពលំបាកនេះ។ កាលពីថ្ងៃទី ៥ ខែកុម្ភៈលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុនសែនបានអំពាវនាវដល់ប្រធានាធិបតីចិននៅទីក្រុងប៉េកាំងថាប្រទេសកម្ពុជារងផលប៉ះពាល់ដោយសារការដកសហភាពអឺរ៉ុបរបស់ EBA ហើយសង្ឃឹមថានឹងចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយចិនឱ្យបានឆាប់ដើម្បីជំរុញពាណិជ្ជកម្មនិងវិនិយោគរវាងប្រទេសទាំងពីរ។

ប្រទេសចិនបានបញ្ជាក់ថាខ្លួននឹងផ្តល់ជំនួយដល់ប្រទេសកម្ពុជានិងគាំទ្រដល់ប្រទេសកម្ពុជា។ នៅរសៀលថ្ងៃទី ១២ ខែកុម្ភៈរដ្ឋាភិបាលចិនតាមរយៈអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនបានបញ្ជាក់ថាខ្លួនបានជំទាស់ដាច់ខាតចំពោះការប្រើប្រាស់បញ្ហា EBA ដើម្បីជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជានិងគាំទ្រដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលនិងប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងការការពារជាតិ ឯករាជ្យភាពនិងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ជាតិ។