ដោយយោងតាមច្បាប់ប្រទេសកម្ពុជា យើងអាចមើលឃើញពីភាពខុសគ្នាមួយចំនួនរវាងជនបរទេសនិងជនជាតិដើម!

ឧស្សាហកម្មអចលនៈទ្រព្យនៅកម្ពុជាត្រូវបានពេញចិត្តដោយវិនិយោគិននៅលើពិភពលោកទទួលបានសិទ្ធិកាន់កាប់ជាអចិន្រ្តៃយ៍ដែលជាប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកដោយគ្មានការត្រួតពិនិត្យ ការដោះដូររូបិយប័ណ្ណបរទេសនិងទទួលបានផលចំណេញខ្ពស់ពីការវិនិយោគ។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះឧស្សាហកម្មអចលនៈទ្រព្យនៅកម្ពុជាមានការរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សហើយលក្ខខណ្ឌសម្រាប់ជនបរទេសក្នុងការទិញផ្ទះបានធូរ។ ឧស្សាហកម្មអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជាក៏ត្រូវស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់ពាក់ព័ន្ធផងដែរ។ ជនបរទេសនិងជនជាតិដើមមានភាពខុសគ្នាសម្រាប់ការទិញលំនៅដ្ឋាន។

១.តើកម្ពុជាមានការការពារផ្លូវច្បាប់អ្វីខ្លះសម្រាប់ជនបរទេសដែលទិញផ្ទះ?

នៅថ្ងៃទី ៥ ខែមេសាឆ្នាំ ២០១០ សភាកម្ពុជាបានពិភាក្សានិងអនុម័តច្បាប់អចលនទ្រព្យបរទេសដែលត្រូវបានបង្កើតរួមគ្នាដោយក្រសួងដែនដីនគរូបនីយកម្មនិងសំណង់និងក្រសួងយុត្តិធម៌។ តាមច្បាប់ជនបរទេសនឹងមានសិទ្ធិទិញលំនៅដ្ឋាននៅកម្ពុជានិងទទួលបានសិទ្ធិកាន់កាប់ស្របច្បាប់។

២.តើប្រទេសកម្ពុជាមានបទប្បញ្ញត្តិអ្វីខ្លះសម្រាប់ជនបរទេសក្នុងការទិញផ្ទះនៅកម្ពុជា?

នៅថ្ងៃទី ៤ ខែធ្នូឆ្នាំ ២០១០ ខុទ្ទកាល័យរដ្ឋមន្រ្តីនៃប្រទេសកម្ពុជាបានអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីកម្មសិទ្ធិលើផ្ទះឯកជនសម្រាប់ជនបរទេសដែលអនុញ្ញាតឱ្យជនបរទេសអាចទិញអចលនៈទ្រព្យនៅជាន់ទី ២ (លើកលែងជាន់ផ្ទាល់ដី) នៃអាផាតមិននៅកម្ពុជានិងមានកម្មសិទ្ធិ ១០០% ( ដោយមិនរាប់បញ្ចូលកម្មសិទ្ធិដីធ្លី) ។

៣. តើវិញ្ញាបនប័ត្រកម្មសិទ្ធិលើទ្រព្យសម្បតិ្តដែលជនបរទេសទទួលបានគឺស្មើនឹងជនជាតិខ្មែរដែរឬទេ?

ជនបរទេសដែលទិញផ្ទះនៅជាន់ទី ២ នៃអគារខ្ពស់ ៗ នៅកម្ពុជាអាចទទួលបានវិញ្ញាបនប័ត្រកម្មសិទ្ធិដូចគ្នានឹងពលរដ្ឋកម្ពុជាហើយអាចជួលនិងលក់ផ្ទះដោយសេរី។

៤.តើជនបរទេសអាចទិញដីនៅកម្ពុជាបានទេ?

យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសកម្ពុជាអ្នកដែលមានរូបវន្តបុគ្គលឬនីតិបុគ្គលអាចមានកម្មសិទ្ធិជាកម្មសិទ្ធិឯកជនឬជាសមូហភាព។ នីតិបុគ្គលខ្មែរគឺជាក្រុមហ៊ុនដែលពលរដ្ឋឬក្រុមហ៊ុនកម្ពុជាកាន់កាប់ភាគហ៊ុន ៥១ ភាគរយឬច្រើនជាងនេះ។ និយាយម៉្យាងទៀតជនបរទេសមិនអាចទិញដីដោយខ្លួនឯងបានទេពួកគេត្រូវតែទិញវាក្នុងនាមក្រុមហ៊ុន។ ក្រុមហ៊ុនដែលបានចុះបញ្ជីមិនអាចជាកម្មសិទ្ធទាំងស្រុងបានទេ។ វាត្រូវតែជាជនជាតិខ្មែរដែលមានភាគហ៊ុន ៥១% និងជនបរទេសដែលមានភាគហ៊ុន ៤៩% ។

៥. តើជនបរទេសអាចទិញវីឡានៅកម្ពុជាបានទេ? តើមានតម្រូវការក្នុងស្រុកសម្រាប់ការសាងសង់វីឡានៅកម្ពុជាដែរឬទេ?

វាមិនអាចទៅរួចទេពីព្រោះច្បាប់កម្ពុជាចែងថាជនបរទេសមិនអាចទិញដីនិងវីឡាដោយឈ្មោះផ្ទាល់ខ្លួនបានទេ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានកំណត់ថាវីឡាអាចត្រូវបានសាងសង់តែពីរជាន់ពីលើដីនិងមួយជាន់ឬពីរជាន់នៅក្រោមដីហើយជាន់ទី ៣ មិនអាចសាងសង់បានទេមានតែវីឡាមួយជាន់ប៉ុណ្ណោះដែលមិនត្រូវបានអនុញ្ញាត។

៦. តើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានការរឹតត្បិតលើតំបន់ឆ្ពោះទៅរកជនបរទេសដែរឬទេ?

ជនបរទេសមិនអាចជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិលើចំណែកឯកជននៃផ្ទះមានម្ចាស់ពីរឬបីក្នុងចម្ងាយ ៣០ គីឡូម៉ែត្រនៃព្រំដែនដីបានទេលើកលែងតែផ្ទះពហុកម្មសិទ្ធិស្ថិតនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសជាតំបន់ដែលមានប្រជាជនរស់នៅសំខាន់ៗនិងតំបន់ដែលកំណត់ដោយ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ គម្រោងនេះស្ថិតនៅចម្ងាយ ៣០ គីឡូម៉ែត្រពីព្រំប្រទល់ដីហើយមិនមែនជាកម្មសិទ្ធិរបស់តំបន់ទិញផ្ទះដែលមានកំណត់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទេ។

៧- តើអាយុកាលរស់នៅនៃសិទ្ធិលើអចលនទ្រព្យមានរយៈពេលប៉ុន្មាន? ហើយតើមានកំណត់ពេលវេលាលើសិទ្ធិទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ជនបរទេសដែរឬទេ?

សិទ្ធិអចលនទ្រព្យនៅប្រទេសកម្ពុជាមានពីរប្រភេទគឺសិទ្ធិកាន់កាប់ជាអចិន្រ្តៃយ៍និងសិទ្ធិអចលនៈទ្រព្យមានរយៈពេលកំណត់។ សម្រាប់អចិន្រ្តៃយ៍ម្ចាស់ផ្ទះអាចជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិជាអចិន្ត្រៃយ៍។ ចំពោះសិទ្ធិកាន់កាប់មានកំណត់ម្ចាស់ផ្ទះអាចធ្វើជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិបានតែ ៩៩ ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះប៉ុន្តែអាចបន្តកិច្ចសន្យាបានក្រោយរយៈពេល ៩៩ ឆ្នាំ។ លើសពីនេះទៀតមិនមានការរឹតត្បិតលើភាពជាកម្មសិទ្ធិរបស់ជនបរទេសលើអចលនទ្រព្យទេ។ សិទ្ធិអចលនៈទ្រព្យអចិន្រ្តៃយ៍គឺប្លង់រឹងហើយសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុមានកំណត់គឺប័ណ្ណទន់។

៨. តើមានភាពខុសគ្នារវាងពន្ធនិងថ្លៃសេវាសម្រាប់ជនបរទេសនិងជនជាតិដើមដែលទិញផ្ទះនៅកម្ពុជាដែរឬទេ? តើពន្ធអ្វីខ្លះពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរការនេះ? តើត្រូវបង់ប្រាក់នៅពេលណា? ហើយតម្លៃប៉ុន្មាន?

ជនបរទេសដែលទិញគេហដ្ឋានមានពន្ធនិងថ្លៃដើមដូចជនជាតិដើមមានសិទ្ធិកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិជាអចិន្រ្តៃយ៍ដូចគ្នានិងជនបរទេសទទួលបានពន្ធដូចគ្នា។ ប្រសិនបើទ្រព្យសម្បត្តិមានប្លង់រឹងអ្នកទិញត្រូវបង់ពន្ធប្រតិបត្តិការអចលនទ្រព្យ ៤ ភាគរយលើថ្លៃលក់និងថ្លៃប្តូរឈ្មោះម្ចាស់ដែលមានតម្លៃពី ១.០០០ ដុល្លារទៅ ៣០០០ ដុល្លារ។ ប្រសិនបើទ្រព្យសម្បត្តិដែលមានប្លង់ទន់អ្នកទិញគ្រាន់តែត្រូវឆ្លងកាត់បែបបទជាផ្លូវការជាមួយអាជ្ញាធរសហគមន៍ហើយថ្លៃសេវាគឺប្រហែល ២០០ ដុល្លារទៅ ៨០០ ដុល្លារ។

៩.តើជនបរទេសត្រូវបង់ពន្ធលើការជួលនៅកម្ពុជាដែរឬទេ?

ម្ចាស់ដែលជាជនជាតិបរទេសគ្រាន់តែត្រូវបង់ពន្ធលើប្រាក់ចំណូលជួល ១០ ភាគរយប៉ុន្តែពួកគេត្រូវមានទីលំនៅថេរនៅកម្ពុជាឬស្នាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាច្រើនជាង ១៨២ ថ្ងៃ។ ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនបរទេសដែលមិនមានទីលំនៅអចិន្ត្រៃយ៍ឬស្នាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាតិចជាង ១៨២ ថ្ងៃត្រូវបង់ពន្ធប្រាក់ចំណូលជួល ១៤ ភាគរយ។

១០. តើខ្ញុំត្រូវបង់ពន្ធអំណោយទាននិងពន្ធមរតកទេប្រសិនបើខ្ញុំផ្ដល់ជាអំណោយផ្ទះនៅប្រទេសកម្ពុជា?

ច្បាប់ប្រទេសកម្ពុជាគឺយកពន្ធលើអំណោយជាអចលនទ្រព្យចំនួន ៤ ភាគរយប៉ុន្តែមិនយកពន្ធមរតកទេ។

១១.តើជនបរទេសត្រូវធ្វើអ្វីខ្លះប្រសិនបើពួកគេប្រាកដនឹងទិញផ្ទះនៅប្រទេសកម្ពុជា?

យកស្នាមម្រាមដៃ→សរសេរអំណាចនៃមេធាវី (ប្រគល់ឱ្យក្រុមហ៊ុនជួលឬលក់ក្នុងនាម) →ការបើកគណនីធនាគារ (រាប់បញ្ចូលទាំងការបើកគណនីតាមអ៊ិនធឺរណេត) (លុយត្រូវតែនាំចេញពីធនាគារនៅភ្នំពេញហើយបណ្តាញធនាគារក្នុងស្រុកត្រូវមានការអនុញ្ញាតអោយចុះហត្ថលេខា) →ថ្លៃផ្ទះត្រូវបង់ពេញផ្ដាច់→ថ្លៃសេវាគ្រប់គ្រងរយៈពេល ៦ ខែនិងថ្លៃសេវាកម្មមូលដ្ឋានត្រូវបានបង់ជាមុន→ថ្លៃឈ្នួលគ្រប់គ្រងនិងថ្លៃសេវាកម្មទឹកភ្លើងត្រូវបង់ដោយភតិកៈបន្ទាប់ពីជួលផ្ទះ→ការប្រតិបត្តិនៃអនុសញ្ញាគ្រួសារនិងតម្រូវការគ្រប់គ្រងទ្រព្យសម្បត្តិ→បន្ទាប់ពីបានបញ្ចប់នីតិវិធីនៃការទូទាត់ប្រាក់ អ្នកអាចរៀបចំឯកសារបង់ពន្ធនិងថ្លៃសេវាភ្នាក់ងារដាក់ពាក្យសុំប្លង់់រឹងនិងចុះឈ្មោះផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ។